شخصیت شناسی را امروزه می‌توان به جرات به عنوان یکی از مهم‌ترین مباحث در علم روانشناسی دانست. اما علت این موضوع چیست؟ مهم‌ترین علت این موضوع را می‌توانیم به درگیر بودن روزانه افراد با این مسئله دانست. برای مثال حتما تا به حال این سوال برای شما مطرح شده که چرا عملکرد هرانسانی بر اساس شخصیت او است؟ یا اینکه عملکرد یک فرد خاص در یک شرایط مشخص، آیا واقعا براساس شخصیت وی بوده یا به دلیل قرار گرفتن در چنین محیطی، این ری‌اکشن را داشته است؟ این موضوعات در کنار موارد دیگری، باعث شد که ما در این مقاله به بررسی شخصیت شناسی بپردازیم. بنابراین توصیه می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

شخصیت چیست؟

واژه شخصیت (به انگلیسی: Personality) در واقع از یک کلمه لاتین به نام “پرسونا” می‌آید. این کلمه در فرهنگ لاتین، به ماسک‌هایی که در صنعت تئاتر یا نمایش استفاده می‌شود اشاره می‌کند. افرادی که بازیگر آن نمایش یا تئاتر بودند، سعی داشتند به کمک این ماسک‌ها، شخصیت واقعی خود را پنهان کنند. اما به صورت کلی اگر بخواهیم این کلمه را معنی کنیم، شخصیت عبارت است از: الگوی فکری، رفتاری، نگر اجتماعی و احساسات یک فرد شخصیت او نامیده می‌شود. الگوهای ذکر شده برای هر شخصی به صورت منحصربه‌فرد است و تشکیل دهنده شخصیت واقعی او می‌باشد.

شخصیت شناسی چیست؟

اما اکنون که با مفوم شخصیت آشنا شدیم، زمان آن است که با مفهوم شخصیت شناسی آشنا شویم. قبل از اینکه به بررسی مفهوم شخصیت‌ شناسی بپردازیم، بهتر است بدانید زمانی که قصد دارید از طریق سخنرانی و فن‌‌بیان روی یک نفر تاثیر بگذارید، بهتر است حتما ابتدا به دنبال شناسایی شخصیت او باشید.

همانطور که می‌دانید امروزه علم تا حد بسیار زیادی پیشرفت کرده است. پیشرفت علم در زمینه روانشناسی بسیار چشم‌گیر و قابل توجه بوده است و امروزه روانشناسان بسیار زیادی وجود دارند که مشکلات روحی و روانی افراد را برطرف می‌کنند. اما موارد بسیار زیادی در این پیشرفت تاثیرگذار بوده است. یکی از این فاکتورها، آزمایش‌ها و مطالعات بسیار زیادی بوده که متخصصان این حوزه در راستای شخصیت شناسی داشته‌اند.

متخصصان روانشناسی در طی آزمایش‌های مختلف روی افراد بسیار زیادی، توانستند الگوهای زیادی را برای شناسایی شخصیت افراد به دست آورند تا بتوانند به نتیجه درستی برسند. متخصصان از الگوهای به دست آمده استفاده می‌کنند تا بتوانند در نهایت مشکل مدنظر را برطرف کنند. اما نکته حائز اهمیت در شخصیت شناسی افراد این است که به راحتی می‌توان واکنش یک فرد را در شرایط مختلف پیش‌بینی کرد. بنابراین اگر شما هم بتوانید از الگو‌های بدست آمده توسط روانشناسان استفاده کنید، به راحتی می‌توانید واکنش افراد را در شرایط مدنظر خود پیش‌بینی کنید. این موضوع باعث می‌شود تا بتوانید به راحتی به اهداف خود برسید و افراد مختلف را قانع کنید که به حرف شما گوش دهند.

مدل‌های تحقیقاتی در شخصیت شناسی

آشنایی با برخی از مهم‌ترین روش‌های به دست آمده برای شخصیت شناسی، یکی از مهم‌ترین گام‌هایی است که افراد علاقه‌مند به این حوزه باید با آن آشنایی کافی داشته باشند. زیرا کشف الگوهای رفتاری یک فرد، می‌تواند نقاط قوت و ضعف او را برای شما آشکار کند و با توجه به آن‌ها شرایط را جلو ببرید. این روش‌ها عبارتند از:

• روش‌های آزمایشی

روش‌های آزمایشی برای کشف شخصیت یک فرد کمی زمان‌بر خواهد بود. اما جالب است بدانید که این روش‌ها علمی‌ترین مدل تحقیقاتی هستند. زیرا روانشناسان با توجه به تخصصی که دارند، فاکتورهای متعددی را تغییر می‌دهند یا آن‌ها را کنترل می‌کنند، سپس با توجه به این کار، به نتایجی می‌رسند. نتایج به دست آمده می‌تواند در بررسی و حل مشکلات روحی و روانی افراد بسیار تاثیرگذار باشد.

• تحقیقات بالینی

تحقیقات بالینی معمولا برای افرادی استفاده می‌شود که عملا از نظر روحی و روانی بیمار نامیده می‌شوند و در طی مدت زمان درمان انجام می‌شوند. بسیاری از نظریه‌های روانشناسی که در ادامه مقاله به بررسی آن‌ها می‌پردازیم، بر اساس این مدل تحقیقاتی انجام می‌شود.

نظریه‌های شخصیت شناسی

نظریه‌های مختلفی درباره شخصیت شناسی افراد وجود دارد که هرکدام از آن‌ها توسط یکی از دانشمندان مختلف ارائه شده است. برای مثال افرادی مانند اریک اریکسون و زیگمویند فروید، چنین نظریه‌هایی را برای کشف شخصیت افراد ارائه کرده‌اند. برخی از معروف‌ترین نظریه‌های شخصیت‌شناسی عبارت است از:

نظریه شخصیت اریک اریکسون

اریک اریکسون فردی بود که بین سال‌های ۱۹۰۲ الی ۱۹۹۴ زندگی می‌کرد. شخصی به نام آنا فروید، به عنوان اریک اریکسون شناخته می‌شود. اریکسون نظریه‌ای ارائه داد که طبق آن رشد شخصیت افراد در مدت زمانی که زندگی می‌کنند بررسی و توصیف می‌شود. البته دقت داشته باشید که برخی از مواردی که اریک اریکسون به آن‌ها اشاره داشته است، توسط کارشناسان و متخصصان امروزی دیگر استفاده نمی‌شود. به بیانی دیگر، این نظریه تا حدی منسوخ شده است.

اریکسون در این نظریه ۸ مرحله روانی و اجتماعی را بررسی می‌کند که هرکدام از آن‌ها نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در رشد آن فرد از لحاظ روانی دارد. زمانی که فرد مدنظر هرکدام از این ۸ مرحله را پشت‌سر می‌گذارد، عملا یک گام به سمت رشد شخصیت خود برداشته است. همچنین با توجه به اینکه اریکسون، به تاثیر تعاملات اجتماعی روی شخصیت فرد مورد نظر علاقه داشت، طبق نظریه او، تکیمل هر مرحله او را به سمت رشد شخصیت سالم اجتماعی سوق می‌دهد.

نظریه شخصیت زیگمویند فروید

زیگمویند فروید هم بین سال‌های ۱۸۵۶ الی ۱۹۳۹ زندگی می‌کرد. او همواره به عنوان موسس نظریه روانکاوی شناخته می‌شود. نظریه‌های زیگمویند فروید تا حد زیادی برای تجربیات دوران کودکی افراد، ضمیر ناخودآگاه، نمادگرایی و رویاها اهمیت می‌دهد. برای مثال نظریه روان جنسی آقای زیگمویند فروید بیان‌گر این است که هر شخص در طی مدت زمان کودکی خود، مراحلی را برای رشد شخصیت طی می‌کنند. طبق این نظریه، زمانی که فرد بتواند هر مرحله را با موفقیت پشت‌سر بگذارد، شخصیت او رشد خواهد کرد. اما در صورتی که در هرکدام از این مراحل شکست بخورد، در بزرگسالی اون تاثیر می‌گذارد و تغییراتی در شخصیت او ایجاد خواهد شد.

کلام آخر

قبل از هرچیز توصیه می‌کنیم حتما درباره نظریه‌های زیگمویند فروید و اریک اریکسون اطلاعات خود را تکمیل کنید. زیرا توضیح بیشتر درباره این دونظریه در این مقاله نمی‌گنجد. زمانی که با نظریه‌های شخصیت شناسی آشنایی کامل داشته باشید، به راحتی می‌توانید به کمک فن بیان، افراد مختلف را در راستای رسیدن به اهدافی که دارید، قانع کنید. پس از تکمیل اطلاعات درباره نظریه‌های مخلف شخصیت‌شناسی، توصیه می‌کنیم حتما در دوره آموزشی ارتباطات اثرگذار (فایل صوتی) شرکت کنید. زیرا اساتید این دوره به شما تکنیک‌هایی را آموزش می‌دهند که علاوه برشخصیت شناسی، بتوانید ارتباطات موثری در زندگی خود داشته باشید. امید است اطلاعات ارائه شده در این مطلب برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.